Басылым өз аудиториясының ерекшеліктеріне байланысты Ресей экономикасы төмен мұнай бағасынан зардап шегеді деп мәлімдейді, деп жазады РИА Новости.
Нәтижесінде, Лондонның жетекші ақпарат құралдарының редакциясындағы, тіпті "гуманитарлық джингоизмді" ұнатушылар осы уақытқа дейін бәрі нашар болып жатқанын мойындауға мәжбүр болды. Бірақ Америка мен америкалық тақтатас секторы бір кездері Ресей мен Сауд Арабиясынан кек алады. Ал Financial Times-тің жағдайды жариялауы мынадай сипатта көрінеді: америкалық мұнай өнеркәсібіндегі тақтатас секторы қатты зардап шегуде, десек те болашақтағы ұлылықты армандайды.
Журналистердің мұндай бағалауын бұқаралық ақпарат құралдары өкілдерінің асыра сілтеуі деуге немесе дүрбелеңге бейім болуымен байланыстыруға болады. Бірақ халықаралық мұнай өндіруші және мұнай сауда компанияларының өкілдері мұнай нарығының келешегін сипаттау үшін эмоционалды сөздерді пайдаланады.
Bloomberg агенттігі былай деп хабарлады: "Дүйсенбі (америкалық биржалардағы мұнай бағасының теріс болған күні – ред.) шын мәнінде адамдарды өндіріс бәсеңдеуі тиіс деген ойға жетелеген күн болды. Мұның бәрі де жағдайды шынайы түсінуге әкелетін нарықтық соққы еді", – деп мәлімдеді Trafigura Group мұнай саудасы департаментінің тең төрағасы Бен Лакок.
Жалпы британдық-америкалық мәлімдемелердің жиынтық образын қорытындылай келгенде, тақтатас индустриясы құлдырап, қиындықпен бетпе-бет келді деп сипатталады. Мұндай жағдайда оптимизмді қалай табуға болады? Оңтайландыру үшін АҚШ-тың басты аналитикалық орталығы Council on Foreign Relations арнайы сарапшылары пайдаланылады. Financial Times мұнай нарығына қатысты Council on Foreign Relations сарапшысының позициясына сілтеме жасап, мынадай ақпарат таратты:
"Егер Ресей мен Сауд Арабиясы америкалық тақтатас өндірісін жаба аламыз деп ойласа, қателеседі. Олар тақтатас компанияларының иелерін өзгертуге ғана қол жеткізуі мүмкін", – деп мәлімдеді Эми Майерс Джафф.
Бұл өз өте жиі қолданылатын позиция, яғни тақтатас компанияларының банкроттығы маңызды емес, олар жай иелерін өзгертеді. Ал енді борыш ауыртпалығына батқан жаңа иелер АҚШ-тың геосаяси мүдделерін алға жылжыту үшін арзан мұнаймен нарықты толтыруға дайын болады. Бұл теорияның проблемасы мынада: жаңа тақтатас өндірісінің иесі несие берушілер болады (банктер немесе инвестициялық компаниялардан бастап, зейнетақы қорларымен аяқталатын) да, олардың есебінен "тақтатас төңкерісі" орын алды.
Несие берушілердің бұл ақшасы мұнайдың қымбаттауына қарамастан қаржылық тұрғыдан мүлдем тиімсіз. Енді осы кредиторлар тиімсіз депозиттерге ие болады және олар жұмыс істеуді одан әрі жалғастырса, өз ақшаларының көп мөлшерін жоғалта түседі. Яғни, әрбір өндірілген баррель үшін тіркелген шығындарға қосымша шығындар қосылады.
Тақтатас компанияларының жұмысын жалғастыруға мүмкіндік беретін капитал нарығында аса ақылды емес инвесторлардың тағы бір траншын табуға болады. Бірақ мұны жасау өте қиын: тақтатас болашағына сенген ақылды емес инвесторлардың бәрі оған инвестиция салған және олар жаппай банкроттық процестегі мұнай компанияларының қалдық активтерінің иегерлері болуы тиіс.
Егер қалдықтардың иелері, нақтырақ айтсақ, "тақтатас империяларының" қалдықтары ірі мұнай компанияларына айналса – олардың америкалық немесе халықаралық болғаны маңызды емес. Олар тақтатас өндірісін ұлғайтуы екіталай, өйткені меншікті акциялардың бағасы төмендеп, иелеріне дивидендтер азайтылды.
Алайда, FT журналистері мұнай бағасының барреліне 80 долларға дейін көтерілуін және АҚШ-тың тақтатас секторының қайта тірілуін оптимистік сценарий ретінде сипаттайды. Бұл шын мәнінде мүмкін болатын сценарий екенін мойындаған жөн, тек Эр-Рияд пен Мәскеу жеңілді деп түсінбеу керек. Ал баррелі үшін 80 доллар – бұл Ресей үшін де, Сауд Арабиясы үшін де және басқа да ОПЕК елдері үшін тиімді әрі қолайлы баға.
ОПЕК+ келісімінің тараптары ешқашан америкалық мұнай өнеркәсібін "жою" міндетін атқарған емес. Міндет – бұл басқа адамдардың ақшасына құмартып, өзге өндірушілерге зиян келтіретін америкалық компанияларды алып тастау (немесе нарықтан шығару), тіпті тақтатас өндірісіне мүлдем қатыспаған ірі америкалық компанияларды ығыстыру.
Қазіргі кезде қандай да бір мағынада "үйрету" мүмкін болмады, бірақ "алып тастау" нұсқасымен тікелей немесе физикалық мағынада бәрі жақсы жүріп жатыр. Техастың басты басылымы Houston Chronicle: "Техастағы мұнай ұңғымаларының жабылуы басталды" деп жазады.
Алайда, қазіргі дағдарыс жеткіліксіз болса, онда нарық тақтатас компаниялары тап болған негізгі соққысын қайталауы мүмкін екендігі тәжірибеден белгілі. Олардың қауіпсіздік маржасы бір ай бұрын жасалған мәлімдемелермен мүлдем сәйкес келмейтіні де көрініп тұр.
Америкалық тақтатас өндірушілеріне, бәлкім, мынадай төңкерістен кейін біраз демалып, барлық өндірушілер үшін жағымды мұнай бағасы тіркелген кезде ғана нарыққа оралу керек сияқты.
